Ruimte om te denken

Maandagochtend werd de dag begonnen met het bekijken van de montagevideo van alles wat er vorige week is opgenomen. Na het zien van de beelden kwamen de makers met een waslijst aan kritiek. “Het is nog niet goed genoeg” werd er geconcludeerd. De video is geen reële weergave van het geheel  wegens zijn onjuiste (of zelfs vaak misplaatste) muziek bij scènes die nog niet gerepeteerd en onprecies zijn.  Het is een heel ruwe montage die bedoeld is voor het componeren van passende muziek en niet als eindresultaat. Toch is het effect heftig. Na 33 jaar ervaring weten Gérard en Marije inmiddels ook wel dat je in ieder maakproces zo’n moment tegenkomt  en dat er altijd een moment is dat je denkt “is dit het nou?”. Dit bewijst maar weer dat het maken van een voorstelling soms vraagt om een lange adem en het vermogen om zelfs met weinig slaap te kunnen functioneren.  Uiteindelijk zorgt zo’n moment er gelukkig alleen maar voor dat je de voorstelling nog beter wilt maken en je nog harder vecht voor je product. Na dit ontregelende begin van de dag zijn Gérard en Marije snel aan de slag gegaan met klussen voor de voorstelling. Niet veel later kwam lichttechnicus Bert Nijmeijer. Hij kwam helpen bij het uitdenken en programmeren van de lichtstanden en de overgangen met de shutters van de beamers. Nogmaals de hele voorstelling doorlopen met het licht erbij. Door de voorstelling weer vanuit een nieuwe invalshoek te benaderen ontstaat er direct een extra dimensie. Alles ziet er meteen een stuk beter uit en door deze nieuwe manier van kijken ontstaan er nieuwe ideeën en worden er ineens oplossingen voor eerdere problemen gevonden. ’s Avonds tien uur is alles geprogrammeerd en opgeslagen en is er weer een optimistisch perspectief. Zo snel kan de stemming dus omslaan. Soms sluiten dingen onverwachts goed aan. Als je even je aandacht op iets anders essentieels vestigt (in dit geval het licht) heb je de kans dat sommige moeilijkheden als sneeuw voor de zon verdwijnen en de inhoud je een handreiking doet. De dramaturgische onderdelen die nog niet kloppen komen de volgende keer wel weer aan bod. Er is nu weer ruimte om er verder over na te denken. Niet te moeilijk denken dat is ook een kunst.

Dinsdag begonnen Marije en Gérard de dag met nieuwe positieve energie. Maandag was een vruchtbare dag en ook dinsdag was er zoals altijd weer veel te doen. Ook Seppe Ovink was aanwezig. Hij kreeg voor de allereerste keer het gehele scenario te lezen. Hij had deze dag de taak zijn oren en ogen goed open te houden want er kwam een hoop informatie op hem af. Hij zal binnenkort het gehele scenario en alle cues moeten kennen voor zijn camera werk en spel, en dat zijn er een hoop.  Na het script langs te zijn gegaan kon hij direct aan de slag met het opnemen van clips die in de live voorstelling te zien zullen zijn. 

Ook deze aarde is opgenomen. 

 

Veel techniek deze week want ook de woensdag stond in het teken van de techniek. Neal Lewis was er om alvast een gedeelte van Isadora te programmeren. Isadora is een programma dat alle techniek van de voorstelling kan aansturen. Lichtstanden, shutters, filmpjes en muziek worden hieraan gekoppeld en zo wordt er een hele hoop automatisch aangestuurd. Een ingewikkeld klusje met precieze cues. Alles moet op elkaar aansluiten. Gérard en Marije kunnen tijdens de voorstelling bepaalde blokjes zelf aanzetten zodat hun timing niet muurvast zit en ze scènes korter of langer kunnen  spelen afhankelijk van het publiek. Het aanzetten van die blokjes gebeurd met (geloof het of niet) WII spelcomputercontrollers. Tot zover een week met diepte en hoogtepunten. Meer  lezen of zien van Escape? Klik hier 

Of ga naar de facebook pagina. 

Camera loopt

Met het scenario voor zich lopen Marije en Gérard de scènes door. Ze proberen elk deeltje stuk voor stuk door te spelen. Ieder segment wordt, nadat het is doorgesproken, apart opgenomen op video. Daar waar mogelijk worden de overgangen ook gespeeld. Met deze opnames krijgt Gérard een helder beeld van de duur van iedere scène en de sfeer die het moet hebben. Nu kan hij verder met het componeren van de muziek bij de voorstelling. Sommige delen worden nog met horten en stoten gespeeld maar daar wordt repetitietijd voor vrijgemaakt. Als de muziek eenmaal af is wordt het ook een stuk makkelijker de scènes goed uit te spelen en te timen en begint het fine tunen pas echt. Na een aantal dagen is alles opgenomen op video (op de prehistorie scène na) en is er een duidelijk overzicht van het geheel. Hier was het allemaal om te doen. Het componeren kan beginnen. De scènebeschrijvingen zijn na deze week ook zo goed als af en de overgangen worden steeds beter. Ook is er genotuleerd welke shutters van welke beamers er op welk moment open zullen gaan. Waar wordt er geprojecteerd op het scherm? Bij iedere scène heb je de keuze uit: het gehele scherm, het midden van het scherm, rechts klein of links klein en talloze samenstellingen hiertussen. Schilderen met beelden. Stapje voor stapje richting het eindresultaat. Iedere stap is in dit stadium een grote sprong vooruit. Een sprintje naar het einde van dit maakproces en naar het begin van hopelijk een succesvolle reeks van deze live gespeelde animatiefilm. Camera loopt… Actie!

IJzer met handen breken

Met de première van Escape in het verschiet moeten er spijkers met koppen geslagen worden en moet er in sneltreinvaart naar een eindresultaat worden toegestoomd. Nou zeg ik wel; eindresultaat maar bij TAMTAM betekent af nooit dat er niet meer aan gesleuteld wordt. Ook aan voorstellingen die al regelmatig zijn gespeeld en op het repertoire staan blijft een mogelijkheid bestaan tot groei. Maar dat terzijde. Niettemin moet de voorstelling Escape binnen twee maanden af zijn zodat hij in vol ornaat gespeeld kan worden. Gérard en Marije staan namelijk met Escape (en hun objecten en nieuwste medewerker Seppe Ovink) niet zomaar ergens maar gaan voor deze allereerste voorstelling de grens over. De première wordt gespeeld op het  Figurentheaterfestival Nürnberg (www.figurentheataerfestival.de) in Duitsland en dat is al op 3 mei! Werk aan de winkel dus.

Je zou dus denken dat er in hun werkplaats in Deventer alles staat opgebouwd voor deze voorstelling en er flink in het decor gerepeteerd wordt… Niets is minder waar. Dat wil zeggen: er wordt wel degelijk hard gewerkt en ieder klein minuutje dat er over is wordt er aan Escape gewerkt maar dat zijn de over-minuutjes deze week en dat is niet in het decor. Deze week is namelijk een lastige week voor de nieuwe voorstelling. Want er moeten in het werkplaatstheater schoolvoorstellingen met een andere productie worden gespeeld.

Die voorstelling, Zo slim als een ezel,  had geen last van tijd of ruimtegebrek. Het decor, de lichten, de objecten en alles wat er voor deze voorstelling nodig is, lag spik en span klaar op de juiste plek. Misschien dat de juffen, meesters en ouders van de 360 kinderen van de scholen in en rond Deventer die de deur maandag, dinsdag en woensdag plat liepen wel moeite hadden met de planning? Ik denk dat het wel meeviel want alle kinderen waren (met de fiets, de benenwagen of de auto) op tijd binnen om de voorstelling te kunnen zien. Organisatorisch goed geregeld dus door de ouders en juffen. Er was dus drie dagen een komen en gaan van mensen en Escape kreeg de tijd na de voorstellingen. Dubbel zo hard werken dus. Gelukkig krijg je ook energie van de blije kinderen.

Woensdag werd de 5^e en laatste voorstelling van de week gespeeld. Direct daarna werd alles weer netjes afgebroken en opgeborgen. Een prachtig lege werkplaats bleef er over. Genoeg ruimte dus om het decor van Escape weer op te bouwen. Helaas ging het niet zonder slag of stoot en bleef Escape opgeborgen in zijn kisten. Werken met beperkingen werd de uitdaging van de week. Want het was nog steeds een komen en gaan van mensen. Dit keer waren er geen kinderstemmen en applaus te horen maar joeg er een gure wind door het gebouw. Bouwvakkers hielden de deur nu voor elkaar open, en niet alleen de deur maar ook het dak.  Er moest en zou verbouwd worden. “Waarom eigenlijk? En waarom precies op dit moment? We zitten midden in een belangrijke periode. Niet nu!” Hoor ik Marije en Gérard nog roepen. “Hier is echt geen tijd voor!”  Toch zijn ze de uitdaging aangegaan om met deze beperkingen zo veel mogelijk te doen (zonder decor). Het dak zit inmiddels weer dicht, de bouwvakkers hebben zich wat flexibeler opgesteld betreft planning en Gérard en Marije hebben toch nog een sprong kunnen maken. Maandag wordt het hele decor van Escape weer opgebouwd. Bovendien kan niks hun humeur op het moment bederven. Met speler Seppe hebben ze er een volwaardig TAMTAM medewerker bij gekregen en valt er een last van hun schouders.  Hij kan zich professioneel bezig houden met camerawerk en het bedienen van de videomixer.  Nürnberg kom maar op! (Maar eerst nog even heel hard werken want de tijd is echt nog wel nodig!)

Alle voorwaarden die er nodig waren om de voortgang van Escape goed en soepel te laten verlopen, leken deze week afwezig. Problemen wierpen zich op maar werden kranig geweerd. IJzer met handen breken is lastig maar aan de orde van de dag bij TAMTAM... 5 voorstellingen spelen, werken aan de nieuwe voorstelling, met andere middelen werken dan je gewend bent, en filmpjes opnemen. Ze hebben het hier allemaal in een week voor elkaar gebokst. In sneltreinvaart en met volle kracht vooruit!

Scenario sessie

Deze week was één grote, lange denksessie. De losse scènes moesten in elkaar geschoven worden en één geheel gaan vormen. Het stuk moet een verhaal gaan vertellen. Broeden, peinzen, discussiëren,  heroverwegen, vastlopen en terug duiken in de praktijk als het even stokt. Het loopt dood. Einde van de weg. De kaartjes liggen muurvast. Waar gaat deze scène heen, waar moet hij naartoe, waar moeten we uitkomen? Escape. De kaartjes van de scènes willen even geen kant meer op, althans in theorie… dat betekent terug naar de uitvoering! Even wat uitproberen, klooien, onderzoeken. Het werkt. Rennend terug naar de scenariotafel, opschrijven en verder schuiven. Alles rolt weer en het beraad gaat verder. Aan het eind van de dag, zitten de makers er zo diep in dat ze het even niet meer zien. Ze moeten afstand nemen. Op naar huis (waar stiekem nog aan andere dingen verder wordt gewerkt), even de kaartjes laten voor wat ze zijn. De volgende ochtend; na een nacht(je) slaap (of eigenlijk nadenken in bed en dromen over de voorstelling) komen Gérard en Marije met nieuwe inzichten terug en worden er direct kaartjes verlegd. Nog maar net binnen maar al weer helemaal het verhaal ingezogen. Het dialoog is alweer in volle gang: “Volgens mij moeten we dít veranderen en dát opschuiven”. Iedere dag een beetje meer ontwikkeling en zo zien we langzaam het stuk Escape tevoorschijn rollen.  Soms is er chaos, soms willen de makers elk een andere richting op, soms is het stil en soms valt alles in elkaar. Om de zoveel tijd moet je tussendoor even terug naar de thema’s die er van te voren bedacht zijn. Heeft het nog wel te maken met de economie als dwingend systeem, de parasiet, de aarde als personage en de man als consument? Zit dit er nog wel genoeg in? Waar wringt het geheel nog? In welke elementen zit de Escape?

Van binnen ziet een hoofd vol scenario -informatie er misschien wel zo uit….

Maar een dag later heb je je misschien wel een weg gegraven naar het antwoord…

 

Sommige scènes zijn deze week in het vagevuur belandt. Het vagevuur is een welbekende term bij TAMTAM. Bij hen is het vagevuur namelijk een plek waar objecten,  maar dus ook scènes kunnen belanden die er nog niet in passen of uiteindelijk toch gaan sneuvelen (en sneuvelen betekend natuurlijk bewaren voor later wanneer het wellicht wel in een voorstelling past). Toch doet het soms pijn om even een scène aan de kant te leggen en wordt er met man en macht geprobeerd een favoriete scène toch in het stuk te krijgen. Ook als hij nergens lijkt te passen en nog niet aansluit bij het geheel of bij de thematiek. Marije en Gérard durven dan toch ook wel eerlijk te zijn naar zichzelf en zo belandt een scène dan soms toch in het vagevuur. Het gebeurt ook wel eens dat een scène die niet lijkt te passen opeens de stuwende of de ster scène van het stuk blijkt te zijn.  

Deze week was één grote, lange denksessie maar met als resultaat een eerste complete versie van het scenario, een chronologische beschrijving van wat wanneer moet plaatsvinden en hoe de voorstelling eruit moet gaan zien. Nu moet alles echt gerepeteerd gaan worden en moet er gekeken worden of alle inhouden en volgordes ook daadwerkelijk kloppen. Nieuwe problemen om op te lossen zullen zich opwerpen en verwerkingen daarvan zullen weer terug te zien zijn in het uiteindelijke resultaat. De ontplooiing van Escape gaat door. De eerst volgende klus is echter eerst: met het scenario voor het scherm gaan zitten en kijken welke beamercombinaties je kan gaan maken; welk vlak van het scherm krijg je waar te zien en wat ga je naast of door elkaar projecteren.